Scheidingsmediation: meer dan alleen een regeling op papier
"Mediation is er niet alleen voor het beëindigen van een relatie, maar juist ook voor het begeleiden naar een nieuwe balans."
Een scheiding is vaak een ingrijpende gebeurtenis. Het is een periode waarin emoties hoog kunnen oplopen, terwijl er tegelijkertijd allerlei praktische en financiële zaken geregeld moeten worden. Wanneer er kinderen bij betrokken zijn, komt daar nog een extra laag bij: hoe geef je samen op een goede manier vorm aan het ouderschap na de scheiding?
Juist in deze fase, waarin twee ouders hun relatie beëindigen maar samen moeten blijven zorgen voor hun kinderen, kan een scheidingsmediator een cruciale rol spelen. Niet alleen om tot duidelijke en duurzame afspraken te komen, maar ook om de communicatie tussen de ex-partners te begeleiden. We spraken hierover met Pauline Schonewille, ervaren scheidingsmediator en coach voor samengestelde gezinnen.
Niet alleen tijdens de scheiding
Een veelvoorkomend misverstand rondom scheidingsmediation is dat een scheidingsmediator pas wordt ingeschakeld wanneer de beslissing tot scheiden al definitief is. In de praktijk kan een mediator juist ook al eerder een rol spelen. Pauline: “Je kunt ook gewoon eens bellen met een scheidingsmediator om te horen wat er allemaal bij een scheiding komt kijken. Of als je al in een scheidingsproces zit, maar het gevoel hebt dat er belangrijke zaken onderbelicht blijven.”
Maar ook na de formele afronding van een scheiding blijft de rol van een mediator vaak relevant. Zeker voor ouders, die ook na het einde van hun relatie samen verantwoordelijk blijven voor hun kinderen. Mediation richt zich immers op de toekomst, op duurzame afspraken, heldere communicatie en een vorm van ouderschap die past bij de nieuwe werkelijkheid.
“Soms komen mensen na een paar jaar weer terug,” vertelt Pauline. “Omdat het ouderschapsplan niet meer past, de situatie is veranderd, of de communicatie opnieuw vastloopt. Dan kun je bij een vertrouwde mediator terecht voor een soort APK.” Een mediator kan dan dus helpen om deze samenwerking opnieuw vorm te geven en begeleidt waar nodig in de jaren daarna. Dat vraagt om flexibiliteit, maar ook om plannen die vanaf het begin realistisch en zorgvuldig zijn opgesteld.
Mediation is maatwerk
Juist omdat gezinnen en omstandigheden zo verschillen, vraagt goed ouderschap na een scheiding om meer dan een standaardplan. Scheidingsmediation gaat dan ook veel verder dan het verdelen van bezittingen en het opstellen van een standaard ouderschapsplan. Zeker bij samengestelde gezinnen of jonge kinderen is maatwerk essentieel.
Pauline: “In mijn praktijk zie ik vaak ouders die tijdens de scheiding te snel een ouderschapsplan hebben ingevuld, als een soort afvinklijstje, maar daar later spijt van krijgen omdat het niet past bij hun dagelijks leven. Dan kijken we opnieuw naar de wensen, belangen en behoeften, van de kinderen én van de ouders.”
Want wat 'het belang van het kind’ inhoudt, is in elke situatie anders. Daarom is het belangrijk om dat begrip samen te verkennen en concreet te maken. Pauline geeft een voorbeeld van een gezin met twee kinderen: “De zoon voetbalde op hoog niveau en moest veel reizen voor trainingen. De vader vond dat prachtig, de moeder wat minder. We hebben toen samen afgesproken dat de vader dat praktische deel op zich zou nemen, omdat ze het allebei belangrijk vonden dat hun zoon zich kon ontwikkelen.”
De rol van de mediator: gids in een veranderend landschap
Als scheidingsmediator begeleid je mensen dus niet alleen bij het einde van hun relatie, maar ook bij het opbouwen van een nieuw evenwicht. Het gaat om het herstellen van vertrouwen, het leren omgaan met conflicten en het begeleiden van gesprekken over zaken die vaak emotioneel beladen zijn. En dat vraagt om specifieke kennis, vaardigheden en sensitiviteit.
Met die gedachte is de specialisatieopleiding Scheidingsmediation en Premarital Mediation ontwikkeld, waarin de methodische werkwijze van prof. G.P. Hoefnagels centraal staat. Deze aanpak beschouwt een scheiding in de eerste plaats als een relationele crisis, waarbij ook ruimte moet zijn voor zakelijke regelingen die uitmonden in een juridisch verantwoord convenant.
De opleiding biedt mediators een gefaseerde methode om cliënten stap voor stap te begeleiden – zowel op relationeel als op juridisch en financieel vlak. Je leert hoe je deze methodiek in de praktijk toepast en hoe je scheidende partners actief betrekt bij het proces, zodat zij samen tot evenwichtige en houdbare afspraken kunnen komen.
Daarnaast richt de opleiding zich op het begeleiden van partners in álle fasen van hun relatie. Een belangrijk onderdeel van deze opleiding is bijvoorbeeld “Premarital Mediation”. Daarin leer je hoe je een stel helpt om het gesprek te voeren over belangrijke onderwerpen vóórdat zij gaan samenwonen of trouwen. Tijdens dit blok van de opleiding leer je ook om de onderstroom én de bovenstroom een plek te geven, zodat ook onuitgesproken wensen, verlangens en zorgen zoveel mogelijk aan bod komen. Dat gaat dus verder dan de vraag “wie betaalt welke kosten”. Je laat partijen nadenken over vragen als: hoe willen we onze relatie vormgeven, wat vinden wij belangrijk als wij kinderen krijgen, waarom maken wij bepaalde keuzes en hoe willen wij er mee om gaan als het anders loopt dan gepland? Vervolgens zorg je ervoor dat dit juridisch goed vastgelegd wordt.
Daarnaast is er ook veel aandacht voor het begeleiden van ouders tijdens en na hun scheiding. Zo is er bijvoorbeeld een specifiek onderdeel over het opstellen van een kindgericht ouderschapsplan. Pauline: “Je leert hoe je een plan maakt dat écht past bij het gezin. Waar je op moet letten, hoe je met nieuwe partners omgaat, en wat de dynamiek is als de situatie verandert.”
Een duurzame werkrelatie
Omdat je als scheidingsmediator er dus niet alleen bent tijdens de scheiding maar ook in de periodes ervoor en/of erna, bouwt een goede scheidingsmediator vaak een langdurige werkrelatie op met cliënten. Sommige stellen hebben na één traject voldoende handvatten om zelfstandig verder te gaan, anderen hebben op meerdere momenten ondersteuning nodig. En dat is oké. Mediation is er niet alleen voor het beëindigen van een relatie, maar juist ook bij de start van een nieuwe relatie, of het begeleiden naar een nieuwe balans.
“Als scheidingsmediator ben je dus veel meer dan iemand die de boedel verdeelt en het juridische papierwerk afhandelt,” zegt Pauline. “Je helpt mensen ook écht vorm te geven aan hun leven vóór of na de scheiding.”
Pauline Schonewille
is docent aan de Henri La Fontaine Academie. Zij treedt onder andere op in de specialisatieopleiding Scheidingsmediation en Premarital mediation.
Daarnaast is Pauline gespecialiseerd scheidingsmediator en coach voor ouders in samengestelde gezinnen.
Specialisatieopleiding Scheidingsmediation en Premarital mediation
Tijdens de 6-daagse specialisatieopleiding Scheidingsmediation en Premarital Mediation leert u hoe u (aanstaande) partners op deskundige wijze kunt begeleiden bij relatievraagstukken.
U ontwikkelt de kennis en vaardigheden om mensen die uit elkaar gaan of dit overwegen, maar ook koppels die juist een duurzame relatie aangaan, professioneel te ondersteunen.
De opleiding is gebaseerd op de Methode Hoefnagels en leidt u op tot Legal Family Mediator, gespecialiseerd in zowel scheidings- als premarital mediation.