Wie regelmatig echtscheidingen begeleidt, weet: conflicten over huwelijkse voorwaarden, vermogensverdeling of alimentatie ontstaan zelden plotseling. Ze vinden hun oorsprong vaak in jarenlange onduidelijkheid, stilzwijgende aannames of afspraken die nooit expliciet zijn gemaakt. Premarital mediation doorbreekt dit patroon door partners vóór het huwelijk te helpen hun verwachtingen uit te spreken, de juridische kaders te verhelderen en deze in lijn te brengen met hun wensen. Daardoor ontstaat niet alleen juridische zekerheid, maar ook relationele stevigheid.
Waarom juridische helderheid onmisbaar is
Een huwelijk is juridisch gezien een uitgebreid contractueel stelsel. Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek regelt onder meer:
- het huwelijksvermogensregime (gemeenschap van goederen, koude uitsluiting, verrekenbedingen),
- alimentatieverplichtingen,
- ouderlijk gezag,
- pensioenrechten,
- afspraken rondom onderneming en privévermogen.
Deze regelingen grijpen diep in op het leven van partners. In de praktijk zie ik dat onwetendheid over deze juridische gevolgen vaak leidt tot teleurstelling, ongelijkheid en langdurige conflicten. Premarital mediation biedt een krachtig alternatief: partners nemen bewust regie, nog vóórdat de wettelijke standaardregeling automatisch van toepassing wordt. Hierdoor ontstaat niet alleen duidelijkheid, maar ook een grotere kans op wederzijds begrip en duurzame afspraken.
Het Ehetyp juridisch vertaald
Het door partners en de mediator vastgestelde Ehetyp vormt de basis voor de juridische uitwerking. Het kan worden vertaald naar:
- het type huwelijksgoederenregime,
- afspraken over zorg, inkomen en compensatie bij ongelijke rolverdeling,
- periodieke of finale verrekenbedingen,
- afspraken over ondernemingen (waaronder DGA-specifieke risico’s),
- bescherming van privé- of familievermogen, bijvoorbeeld bij familiebedrijven.
Voor ondernemers en hun partners is dit van bijzonder belang, omdat een huwelijk zonder duidelijke afspraken directe gevolgen kan hebben voor waarde, zeggenschap en continuïteit van de onderneming.
Ook in andere gezinsvormen kan het vaststellen van het Ehetyp van belang zijn. In eerste huwelijken leven vaak belangrijke vragen: Wie neemt bijvoorbeeld minder werk op zich wanneer er kinderen komen? Wat gebeurt er als inkomens uit elkaar gaan lopen doordat één van beiden minder werkt? En hoe zorg je dat verwachtingen hierover tijdig en eerlijk worden uitgesproken?
In samengestelde gezinnen spelen weer heel andere vraagstukken. Hoe geef je vorm aan een gezin waarin twee bestaande gezinsculturen samenkomen? Kinderen brengen hun eigen ritmes, gewoontes en behoeften mee, en ook ouders nemen waarden en patronen mee uit eerdere relaties. Premarital mediation helpt om deze verschillen bespreekbaar te maken en in afspraken te verankeren, zodat er een stevige basis ontstaat voor het nieuwe gezinsverband.
De Bussemakerclausule: het borgen van verwachtingen rond werk en ouderschap
Premarital mediation helpt partners dus om verwachtingen, rollen en verantwoordelijkheden te verhelderen. De inzichten die tijdens het proces ontstaan, worden samengebracht in de considerans. Vanuit die overwegingen kan de zogenoemde Bussemakerclausule worden opgesteld: een bepaling waarin de uitgesproken verwachtingen van partners over de verdeling van werk, zorg, inkomen en compensatie worden samengevat. De clausule vormt daarmee een praktische én juridisch solide weerslag van wat partners belangrijk vinden én willen waarmaken.
De bijdrage van premarital mediation aan maatwerkafspraken
Premarital mediation biedt een extra laag. Partners doorlopen samen een diepgaand proces voordat juridische keuzes worden vastgelegd. Dit proces leidt tot:
- een bewust vormgegeven huwelijk dat aansluit bij ieders waarden en verwachtingen,
- open gesprekken waarin partners zich gehoord en serieus genomen voelen,
- beter geïnformeerde besluitvorming,
- scherper geformuleerde en beter uitvoerbare juridische voorwaarden,
- minder risico op strijd over interpretatie,
- grotere nalevingsbereidheid door gedeeld eigenaarschap.
Kortom: het mediationproces versterkt de relatie én verhoogt de kwaliteit van de juridische afspraken.
Van afspraken naar juridische borging
De mediator begeleidt inhoud en proces; de jurist (vaak advocaat of notaris) zorgt voor correcte formulering en rechtsgeldige verankering. Denk aan:
- de notariële akte voor huwelijkse of partnerschapsvoorwaarden,
- begeleiding bij het opstellen van een samenlevingscontract,
- toetsing op uitvoerbaarheid, afdwingbaarheid en consistentie,
- verankering van considerans en Ehetyp in de overeenkomst.
Deze symbiose tussen mediationproces en juridische professionaliteit maakt premarital mediation uniek: het juridische document sluit precies aan bij wat partners verwachten en bedoeld hebben.
Conclusie
Premarital mediation is niet slechts een gesprek over verwachtingen, en ook niet slechts het opstellen van juridische documenten. Het is een integraal proces waarin partners:
- hun relatie bewust vormgeven,
- juridische duidelijkheid verkrijgen,
- en afspraken vastleggen die toekomstbestendig, eerlijk en uitvoerbaar zijn.
Voor juristen en mediators biedt het een krachtige methode om conflicten te voorkomen en relaties zowel juridisch als emotioneel duurzaam te ondersteunen.
Specialisatieopleiding Premarital mediation
Tijdens de 2-daagse specialisatieopleiding Premarital Mediation leert u hoe u (aanstaande) partners op deskundige wijze kunt begeleiden bij relatievraagstukken. U ontwikkelt de kennis en vaardigheden om koppels die een duurzame relatie aangaan, professioneel te ondersteunen.